Kỷ niệm ngày sanh - Thích Quảng Thanh

Tiếc nuối chi đây, ngày sinh đã đến

Tiếc nuối chi hơn, ta phải làm gì?

 Ai ngồi tiếc nuối mây trời lãng đãng

 Gió vẫn hững hờ năm tháng trôi qua

Thích Quảng Thanh

 “Đứa oanh nhi nằm trong lòng mẹ

Nghệ sĩ là đứa bé hay chơi”

Bào thai nằm trong lòng mẹ như sẵn sàng tư thế để ra đời chào đón một bình minh nắng ấm. Ở đó 9 tháng thai nhi đã biết đợi chờ và hứa hẹn ngày mai.

Người mẹ mang thai có lẽ tâm sự khó mô tả bởi vì hoàn cảnh khác nhau. Nếu bà mẹ có địa vị cao sang và sống trong một môi trường tốt, chắc chắn bào thai ấy chịu ảnh hưởng rất tốt cho một tiến trình chờ đợi khai hoa nở nhụy. Nếu hoàn cảnh bất an vây kín bà mẹ mang thai oán thù chồng chất, dòng máu bà mẹ đã nuôi dưỡng bào thai ấy rất ư lợi hại cho một kiếp người mai sau.

Có những bào thai được chăm sóc chu đáo, tuy nhiên có những bào thai bị bạc đãi một cách tệ hại, bởi vì cha mẹ không được thuận hòa, đôi lúc xảy ra bạo động. Từ đó chữ nghiệp được khái niệm trên thân phận một bào thai vừa mới tượng hình! Có phải chăng chữ nghiệp đã có một chiều dài quá khứ? Huyền thoại chữ nghiệp mang mang trời đất lạnh lùng! Ở đây và ở đó cơ hội nào sẽ chịu ảnh hưởng của một bào thai nằm trong lòng mẹ? Những tiếng cười, tiếng khóc, tiếng thở, tiếng ru, tiếng gọi…Phong cách nào đã chào đón một bào thai: Có bao nhiêu suy tư như những dòng sông trầm mặc lưu chuyển bềnh bồng bất tận. Ở đâu đã mất tích, ở đâu còn lại chứng tích của một bào thai? Từ bậc Thánh nhân xuất hiện hay một bạo chúa trang điểm hình hài, có ai lường được hậu quả của một ngày sinh.

Trong những cách thể hiện và bày tỏ, “cái ta hay cái tôi” động lực rất mạnh. Tôi và cái của tôi khó mà chối bỏ trong cách thể hiện của con người. Ngôn ngữ bắt đầu là tôi. Ô hay! ai cũng thế để xác định và hành động biểu thị cái “danh” của mình. Cái danh dự ấy tự mình làm nên để được thừa hưởng, cũng có thể người khác tạo cho mình được gọi là hưởng lây. Cả hai nó đều thể hiện qua cá tính năng động hay yếm thế của con người. Tỉnh hay Động tập quán ấy đã lưu trữ trong ánh mắt nhạy cảm phiêu bồng. Thái độ trầm tư sâu lắng hay cá tính bộc trực quả nhiên khá phức tạp trên một lộ trình giác ngộ.

Ai đó làm sinh nhật của mình để tạo niềm vui, con cái làm sinh nhật cho cha, mẹ để bày tỏ lòng hiếu kính, đệ tử tổ chức sinh nhật để nhớ ơn bậc thầy tổ đã dày công, nhân loại trang trọng tổ chức sinh nhật để tưởng niệm bậc thầy đã truyền bá đạo giác ngộ và giải thoát. Những hình thức được phô trương theo nghi thức truyền thống có đa dạng, nhưng tựu trung làm thế nào để thể hiện được tinh thần văn hóa rất quan trọng trên mọi bình diện lễ nghi đặc thù. Phong cách thiếu văn hóa, dĩ nhiên rất ư tệ hại! Văn hóa phát sinh phong cách trượng phu, quân tử hay con người làm phát sinh văn hóa tiêu biểu? Tất nhiên tùy thuộc tư cách sống minh triết hay trái lại. Người chịu ảnh hưởng là ai và có gì đáng học hỏi.

Bậc Thánh nhân xuất hiện trong đời nhân loại chịu ảnh hưởng triết lý sống phong phú tốt đẹp. Minh quân xuất hiện trong đời- dân tộc ấy có cơ may sống ấm no hạnh phúc. Bạo chúa xuất hiện vào đời chẳng phải một dân tộc mà nhiều dân tộc sẽ bị điêu đứng bởi chiến tranh tràn đầy tham vọng. Một quốc gia tạo nên bạo chúa thì thật là bất hạnh cho hàng triệu người sống bất an bởi thiếu hòa bình. Nhưng khổ nỗi quá khứ ấy ân oán chập chùng làm thay đổi, đổi thay bối cảnh lịch sử. Một bạo chúa có thể tạo nên lịch sử rùng rợn bất chấp người đời nguyền rủa thậm tệ. Từ nhân chủng ấy nghiệp dày và trở nên luẩn quẩn ra vào các nẻo luân hồi khổ ải. Chém giết nhau đều có một lý do bí ẩn. Nếu chịu khó khai thác, chúng ta sẽ tránh được những gì đáng sợ ẩn tàng trong nghiệp quả.

Bậc Thánh nhân cũng không đứng ngoài ân quả, song họ được nhiều ân huệ tốt bởi các hành động vị tha bình đẳng. Phong thái đạo sư ung dung tự tại bởi vì họ biết xem thường danh vọng. Lãnh tụ bạo chúa coi trọng danh dự và quyền lực khi hành xử đối với con người - nhất là kẻ đối lập. Cho dù có khác biệt qua cách ứng xử như thế nào, nhưng trách nhiệm không ai khác hơn là mình phải gánh vác cái quá khứ ấy.

Cho nên sách có câu:

“Bồ Tát sợ nhân –chúng sanh sợ quả”

Nói khác đi một cách thi vị: Đại dương đa tình sắc tức không, dòng sông huyền thoại nỗi lòng người đi.

Thật vậy, nếu nguyên nhân không có phát sinh thì đâu có hưởng ân quả. Nếu ngày sinh ấy được khai thị tốt đẹp quả nhiên tốt vô vàn! Nếu khôn ngoan khi lên ba nó đã thể hiện cá tính phi thường. Có thể cha - mẹ chọn đường cho cô- cậu ấy, hay chính họ đã tự chọn ngày sinh để chào đời bằng tiếng khóc tu…oa…Hiển nhiên là có hạnh phúc hay trái lại từ buổi ban đầu. Chung quanh kỷ niệm ngày sinh ấy đáng nhớ trong ánh mắt từ dung của mẹ hiền. Dù đời có ra sao, mẹ vẫn là mẹ cho con dòng sữa ngọt ngào!

Ngày sinh của bạn được nhớ nhiều nhất khi bước vào cuộc đời. Bốn mùa lưu chuyển không dừng lại bao giờ, cho dù có thăng trầm ra sao bạn vẫn nhớ ngày sinh nhật được bố hay mẹ kể lại. Nhưng có trường hợp không có ai kể lại ngày sinh ấy thì sao? Vận mệnh của một dòng đời, làm chủ hay người ở mướn cũng là con người, nhưng thân phận có khác nhau. Thế thì hãnh diện về mình hay mặc cảm vì mình có khác biệt khi cảm xúc dâng cao.

Vâng! Chúng ta nê nhớ tiền vận, trung vận và hậu vận đang tiềm ẩn trong đời sống với thời gian. Trang lịch sử có đầy sắc hương rực rỡ hay trang lịch sử điểm tô bằng máu và nước mắt đau thương, bạn nên khám phá nguyên nhân. Người ta đem so sánh đời sống thực tại sẽ cảm nhận được những việc làm cần thiết khi hiện hữu trong cuộc đời này. Bồ Tát hướng tới phương trời cao rộng và lập hạnh nguyện bất phân. Cho đi mà không cần nhận lại đích thực là Tâm Đại Bi, mình tự định hướng phát Bồ Đề Tâm. Người khác định hướng cho mình, điều nào thú vị hơn? Bạn hãy tự chọn cho mình một hướng đi về như khi bạn đã chọn ngày sinh ra đời.

Đức Phật là bậc thầy giác ngộ, Ngài cũng đã chọn ngày đản sinh tuyệt vời! Ngài là cư dân nước Ấn Độ trong thời kỳ vàng son rạng rỡ. Theo tinh thần bổ xứ, Ngài đến từ cung trời Đẩu Xuất trong một buổi sáng bình minh rực rỡ, chim muông líu lo chúc tụng giữa muôn hoa đua nở như chào đón bậc thầy xuất trần thượng sĩ. Dấu ấn của ngày sinh ấy được tôn quý và ghi ân.

Thái Tử Sỹ Đạt Đa thông minh nhân hậu khả ái, khả kính thời bấy giờ. Những cảm xúc của Ngài thể hiện tính bao dung độ lượng vượt hẳn sự bình thường của thế nhân. Bất cứ bình diện nào Ngài thể nghiệm đều có thực chứng sâu sắc nội tại. Khai phóng và khám phá, Sỹ Đạt Đa Ngài không xem thường cơ hội kinh qua, Ngài là bậc thầy của những bậc thầy nổi danh hay ẩn danh.

Những âm hưởng của Ngài trải qua nhiều biến cố nhưng vẫn không phai mờ chứng tích truyền thừa. Trân quý và chiêm nghiệm chân lý của các bậc Long Trượng thiền môn lúc nào cũng đánh động tâm thức hiến dâng. Những di sản nghệ thuật- văn hóa của đạo Phật đã hòa nhập vào di sản văn hóa của dân tộc không trái nghịch hoang đường. Cho dù cung đình hay dân gian, tính dung hóa của Phật Giáo và dân tộc rất hài hòa phóng khoáng. Tất cả những gì tiêu biểu của nền văn minh thời thượng đã giúp cho Phật Giáo sáng tỏ hơn, nhất là trên bình diện khoa học. Nối kết triết học Đông và Tây để quân bình đời sống lành mạnh, các nhà lãnh đạo Phật Giáo đang khai thác, tri cập khả năng và phương tiện hiện đại. Cứu cánh con đường ngôn ngữ ai cũng có quyền cảm nhận sự huyền diệu minh linh. Cấu trúc ngôn ngữ ấy mô tả nội tâm siêu việt vô ngần! Nghĩa là vừa thực và không thực trên mọi hiện tướng điều ấy không thể đơn thuần xử dụng khả năng tín ngưỡng mà phải hạ thủ công phu để đổi lấy kinh nghiệm. Cần có kinh nghiệm cũng phải trả giá để hiểu định luật thông thường. Khả năng vượt thoát chướng ngại hay chịu đầu hàng trước nghịch cảnh có phần ảnh hưởng ngày sinh và năm-tháng. Cuộc đời giàu có hay thân phận nghèo hèn đều có số, tuy nhiên có thể làm thay đổi được mọi thứ bằng khả năng tuệ giác.

Phương pháp giáo dục của đạo Phật đặt nặng đời sống nội tâm. Nếu tâm không được tốt sẽ biến tướng bất an lo âu và sợ hãi.

Lắm lúc nghe đâu đó thở dài qua câu: “Lực bất tòng tâm”.

Nghĩa là khả năng không theo ý muốn để thành một cái gì đó. Phước đức không làm mà mong giàu có, ấy thật xa vời! Do vậy, ta nên học hạnh phát Bồ Đề Tâm trồng hoa bất diệt trong vườn sinh diệt. Phải hiểu rằng, mỗi người có một kỷ năng đặc biệt cần phải khai thác chính mình. Mình mà không hiểu được mình là có vấn đề. Cần phải thực tập để cân bằng thân tâm của mình trong tư thế sẵn sàng đối diện, ấy là tính quả cảm rất con người. Mỗi ngày ta làm được một việc có ý nghĩa không thích thú sao? Không bị ai bắt mình làm quả nhiên hạnh phúc tuyệt vời! Không chạy theo xu hướng trào lưu thời thượng lại càng tốt hơn. Nghĩa là làm bằng sự hiểu biết và cảm thông độ lượng.

Thế sự thăng trầm , ai những vì ai

Tiếng ru của mẹ sưởi ấm hình hài

Ngày sinh còn đó bình tâm tưới tẩm

Ánh sáng huy hoàng rạng rỡ tương lai.

Kỷ niệm ngày sinh người Âu Mỹ rất quan tâm khi còn sinh tiền, kể cả khi đã chết. Người Việt Nam rất quý trọng ngày cha-mẹ đã qua đời. Cả hai đều thể hiện tấm lòng khả kính đối với truyền thống gia đình có văn hóa và giáo dục.

Giao cảm ai mà chẳng có? Ngày sinh của bậc tôn quý được nhân loại tri ân chưa bao giờ đặt vấn đề khép lại. Từng thế hệ được tưới tẩm chất liệu từ bi của đạo giác ngộ để trưởng thành trong ánh hào quang của đức Phật. Ở đây, ở đó năng lượng dưỡng sinh được hiến tặng cho từng sự sống bất phân chủng loại. Ánh mắt thương nhìn cuộc đời mẹ hiền bao giờ cũng huyền diệu nhiệm mầu. Bàn tay của bạn có những đường gạch dọc ngang không ai có thể vẻ nổi vận mệnh lạ lùng.

Nói tóm lại, sắc không, không sắc lạnh lùng hư vô! Kỷ niệm ngày sinh, ta ôn lại những bước đã kinh qua và trang điểm thực tại để thích ứng ngày mai trên lộ trình giác ngộ.

Ngày sinh của bạn có thể đã giúp bạn hiểu được nhiều vấn đề, từ đó bạn có thể chuyển hóa mọi vấn đề để được tốt hơn. Không một ai có thể phủ nhận phước đức mà được trưởng thành trong môi trường tốt đẹp.

Ngày sinh của bậc đạo sư hay vị anh hùng của dân tộc mãi mãi được ghi nhớ.

Santa Ana Mùa Đản Sinh Đức Phật 2556-2012

 Thích Quảng Thanh